Rutas: Joan-etorria bide beretik

Karrantza eta Villaverde lotzen dituen La Escrita mendatea eta Burgüenoren artean gorabehera gutxiko mendi-bizkar bat luzatzen da. Jarraian azaltzen den ibilbideak mendi-bizkar hori jarraitzen du Burgüenoren barrenean dagoen Campo de Ribacoba lepora iritsi arte, eta ondoren ezkerraldetik inguratzen du, beti igoera bide errazaren bila, tontorra hegoaldetik harrapatzeko.

Oroeleko Paradoreko aparkalekutik (1.175 m.) bidezidor bat barneratzen da basoan. “Cruz” dioen seinale batek bide zuzena dela erakutsiko digu. Gezi urdinak ere izango ditugu lagun, tarteka, baso itxian gora sigi-saga etengabean goazela. Bidea hain da berdina igoera guztian, ezen behin eta berriz toki beretik igarotzen ari garela irudituko baitzaigu.

Mendi-bizkarreko lepo batetara iritsiko gara (1.668 m.; 55'). Zailena egina dugu jada. Mendebalderantz jarraitu behar dugu, gandorra baino zertxobait hegoalderago doan bidezidor garbitik, gurutze beltz handi batez apaindua dagoen tontorrera iritsi arte (1.770 m.; 1h15').

Ibilbide honek, Ballibiernara igotzeko aukera erraz bat proposatzen du. Ballibierna bailaran gora igotzen den bidea amaitzen den tokitik abiatuta, Puente Coronasetik alegia, GR 11a jarraituz Ballibiernako aintziretara igoko gara, eta GRa utzita aldapan gora joko dugu Gelat aintzira dagoen sakonunearen bila, eta behin han, tontorrera ekialdetik igotzeko.

Jauregizarreko lepoa Zuberoan dago, Larrainen, Nafarroako (Otsagabia) mugaren ondo-ondoan. Donaxaharretik Burdinkurutxeta igo ondoren, Iratiko Etxolatik hegoaldera 7 km errepidetik eta beste 6 km pistatik. Iratiko Etxolan karabanen aparkalekua dago eta aurrerago Chalet de Pedro ostatua. Pistaren hasieran "Route barrée" jartzen du, Bagargin (bide honen beste muturrean) langa omen dagoelako, baina Jauregizarreko leporaino ez dago oztoporik (autoz hel daiteke baina paseada zoragarria da). Gailurretik tontorrik tontor doa ibilbidea.

Leireko monasterioaren aparkalekutik abiatuko gara iparralderantz. Etxe abandonatu baten ondotik igarota, ardibide zabalari jarraituko diogu, malda gogorretan gora, pista bizpahirutan zeharkatuz, baina uneoro ipar-ekialdeko norabideari eutsiz. Kastellar haitzen azpitik igaroko gara eta azken metroak sigi-saga eginen ditugu, La Cerrada atakara iritsi arte. Bertan zurezko kartel gezidun bat aurkituko dugu. Ezkerretara joz (mend.) Kastellar edo Arangoiti mendietara joanen gara.

Otsagabitik Iratiko etxeetara 24 bat kilometro egin ondoren, Irabia urtegiko aparkalekuan hasten da ibilbidea. Iparralderantz, "Itsu Osin / Cascada del Cubo" seinaleak markatzen duen pista hartu, autoak ez pasatzeko dagoen langa igaro eta hamar bat minututan Itsu Osinera helduko gara. Merezi du, pistatik irten eta errekara jaitsita, gutxienez 5 minutu ematea ur-lasterra ikusten (giro onarekin, itzulitakoan bainutxo bat).

Peña Prieta, Palenciako ipar aldean dagoen “Fuentes Carrionas”eko parkean dagoela esan daitekeen arren, 300/400 metroengatik Cantabria da. Ondoren deskribatutako bidea, Palenciako Cardaño de Arribatik hasten da.
Herritxo honen sarreran (1.430 m.) dagoen parkinean autoa utzita, zubia zeharkatu eta bere kale bakarretik aurrera jarraitu eta elizaren ondotik igaroko gara. Herria atzean utzita, erreka ezkerretara dugula, haranetik aurrera, belardiak zeharkatzen, han hemen urkiak ikusten ditugula, errekaren beste aldera igarotzeko porlanezko zubi batera iritsiko gara.

Palencia probintzian, badago errepide bat, Cervera de Pisuerga herritik Guardo herrira, bi urtegien ondotik. Errepide honi, “carretera de los pantanos” deitzen diote. Urtegi horietako baten ondoan, (Camporredondo), Guardotik ez urruti, Cardaño de Abajo herria dago. Hemendik hasiko gara igotzen.

Otsondo mendatetik Amaiurrerantz jaisten 500 metrotara errepidea Lizarmeaka lepotik igarotzen da. Lepo honetan dagoen atsedenlekua Alkurruntzera igotzeko abiapuntu egokia da. Jarraian azaltzen den igoerak mendia eskuinaldetik inguratzen du, mendebaldeko basoa zeharkatuz, tontorra atzealdetik harrapatzeko, Zuretako lepotik.