Rutas: Oinez

Igariko mendatean autoa utzi eta gure gainean, ipar-ekialdean, dagoen mendi mazela pinuz josiari ekinen diogu, iparrerantz. Berehala pista belartsu batean egonen gara, mendi sokaren gainaldean gora egiten duena: Ardibidea da. Pinudiak bi aldeetan izanen ditugu, baina noizbehinka zabaldu eta paisaia ederrak ikusiko ditugu. Pistak gorabehera batzuekin egiten du iparrerantz, eta aldapa behera handi bat eginda, Atsagarbiako harria ikusiko dugu, dagoeneko nahiko hurbil.

Zuntzarren herriko saihesbidearen aurrean -errepidearen beste aldean- hasten den pistatik abiatuko gara mendebalderantz. Berehala langa bat igaro eta pista gora hasiko da. Pistatik jarrituz gero San Antonio baseliza dagoen lepora iritsiko ginateke, baina tenplu txiki eta txukun hori jaitsieran ikusiko dugu. Orain, lepo horretara iritsi baino berrehun bat metro lehenago hasten den bidetik abiatuko gara. Bide hau pistak bihurgune itxi bat egin eta ehun bat metro geroago hasten da. Hasieran zabala da, eta basoan gora egiten du hego-ekialderantz.

Aurreko irteera baten Lastur bailara ezagutzeko aukera izan nuen. Oraingo honetan, eta Izarraitz mendizerraren M.eko adarrak ezagutzeko, inguru honetara jo dut.

Lasturren eta Aranarrekarren arteko mendilerroa eginez (Otarre, Gaintxipia eta Garallutz), eta bertan dauden mendilepoak bi bailara horiek hobeto ezagutzeko balio izan dit, eta baita egun eta lehen gizakia zelan ibili izan den atzera eta aurrera ingurune hauetatik.

Garagartzatik Aranerrekaren aurrera abiatu gara, E.ra, Lizarrola baserrirantz.

Ibilbide zirkularra mendizaleen bisita gutxi jasotzen dituen mendi honetara. Benetako gailurretik paisaia handirik ikusiko ez badugu ere, talaia txiki bat dago metro batzuetara, bigarren gailur gisa har daitekeena -metro bakarreko aldea dago bien artean- bertatik Esteribarko paisaiak mirestuko ditugu. Jaitsiera ezpel arteko bideska batean zehar eginen dugu, arreta eskatuko duena bidea ez galtzeko.

Ibilaldi honek Zaraia mendikateko zenbait bazter ezagutzeko aukera emango digu. Zelaiaundi lepotik abiatuta, hegoalderantz joko dugu, mendi-bizkarra jarraituz, eta Santa Krutz ermitatik igaroko gara. Hegoalderantz jarraituz Andarto Txikia eta Andarto ekialdetik inguratuko digu, Ezate lepora igotzeko, eta handik Andartoren tontorrera hegoaldeko gandorretik. Ezate lepora itzulita, Degurixa bailara itxia zeharkatu eta mendebaldeko malda igota Otsoarrate lepo zabalaren ingurura igoko gara. Iparralderantz joko dugu, Arlutzeko tontorrera igotzeko, eta ondoren iparralderantz jaitsiko gara, bidearen bila. Bide honek Aranguren inguratzen du eta ekialdeko isurialdera itzuliko gaitu, Kargaleko izena duen ingurune batetan. Bide nagusiari jarraituz jaisten hasiko gara, aurrena ipar-ekialderantz, eta txabola baten inguruan bihurgunea hartu ondoren hego-ekialderantz. Galerarik gabe Ugastegiko baserrietara jaitsiko gara, eta laster izango gara berriz ere Zelaiaundin, ibilaldiari amaiera emateko.

Aralarko hego-mendebaldeko mendi ezezagun hau igotzeko ibilbide zirkularra. Zubateko gurutzea eta Artabakarko trikuharria bisitatuko ditugu Serlo Gaineko talaiara iritsi aurretik. Igoera gehiena bidean zehar eginen badugu ere, jaitsierako zenbait zatitan, batez ere mapan Elizarri eta Arañaburu bezala seinalaturik dauden mendi hegian, bidetik kanpo eta landaretza deserosoak harturiko basoan barrena eginen dugu. Ohi bezala, etorritako bidetik itzultzeko aukera dago. Bestalde, autoa pistan barrena sar genezake edo errepide ertzean utzi.

Aralarko hego-mendebaldeko inguru gutxi bistataturiko gain interesgarri hauek igotzeko ibilbidea. Lizarrustiko mendateko 22 eta 23. kilometroan hasten den pistan hasiko dugu ibilbidea. Bidez kanpo eta harritza deserosoetan barrena ibiliko gara batzuetan, batez ere bi gainen azken metroak egiteko. Mendian ibiltzeko ohitura eta orientazio tresnak ezinbestekoak.

Garobel mendikatearen gainaldeko larreetara igotzeko biderik ezagunenetako bat Lendoño Goitiatik Barrerillako atakara igotzen dena da, Bedarbide eta Tologorri tontorren artean.

Canal Roya bailaran barrena Anayeteko tontorrera igoera ezaguna azaltzen da jarraian. Bailararen bukaera osatzen duen La Rinconada izeneko zirku batetara iritsi ondoren, Anayeteko lakuetako goi-ordokira igoko gara, eta handik tontorrera, Rojo lepotik igarota. Jaitsiera beste bide batetik egingo dugu, askoz laburragoa. Rojo lepotik mendebalerantz jaitsiko gara, zuzenean Canal Royara jaisteko.