Iratxetako muga

Karbatoki, Mendiurrun, Etxabakoitz eta beste hainbat gainek osatzen dute Alaizko bizkarrezurra ekialdetik mendebaldera zabaltzen dena. Hainbat adar luzatzen dira hegoalderantz, Orbako herri ederrak babestuz ibar estuetan.
Mendirik ezagunenak Julio-Lerga katean edo Amunarrizketa-San Pelai adarrean daude, baina mendebalderago ere paraje ederrak topa ditzakegu.
Izena aditzera ematen duenez, mendi honetan Iratxeta eta Bariain herrien mugek bat egiten dute. Muga kate osoaren bizkarretik doa.
Iratxeta herriaren gainetik, Kazteluxar gaina dago. Izena historiaurreko castro baten kokagune baten harira dator. Izan ere, gailurrean aspaldiko herri gotortu haren harresien arrastoak ikusiko ditugu, terraza batzuen moduan. Bi gain hauen arteko bideak ez daude oso egoera onean, baina oraindik xendrak aurkituko ditugu, Las vacas bordaren aurreko lepora arazo handirik gabe eramanen gaituenak. Hortik aurrera bide markatu bat jarraituko dugu Iratxetako mugaren gailurreraino.